Zakażenia Legionellą w Małopolsce

Wczoraj (27.08.2023 r.) w godzinach popołudniowych Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku otrzymała zgłoszenie telefoniczne od lekarza anestezjologa ze Szpitala Powiatowego SPZOZ w Brzesku dotyczące hospitalizacji na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii pacjentki, u której w badaniu laboratoryjnym potwierdzono zakażenie bakterią Legionella pneumophila. Pacjentka trafiła do brzeskiego szpitala z jednego z domów spokojnej starości.

W kontekście tych informacji wojewoda małopolski Łukasz Kmita zwołał na godziny wieczorne posiedzenie sztabu kryzysowego, na którym omawiane były podjęte działania. Ich podsumowanie przedstawił dziś na briefingu prasowym wojewoda Kmita wraz z zastępcą małopolskiego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego Maciejem Klimą. Obecni byli też państwowy powiatowy inspektor sanitarny w Brzesku Dorota Żak oraz państwowy powiatowy inspektor sanitarny w Krakowie Ewa Wiercińska.

Placówka, w której stwierdzono zakażenie, została objęta nadzorem sanitarno-epidemiologicznym. Zgodnie z zaleceniem wojewody Kmity został też wzmożony nadzór medyczny. Wprowadzono działania zapobiegawcze: dezynfekcję termicznej instalacji wewnętrznej oraz wyłączenie z użycia urządzeń wytwarzających aerozol (natryski). Pobrano także próbki wody do badań.

W godzinach wieczornych do szpitala została zabrana kolejna podopieczna placówki, natomiast badania laboratoryjne nie potwierdziły u niej zakażenia Legionellą (podobnie u dwóch innych osób, które wcześniej trafiły do szpitala z tego domu spokojnej starości). Jak przekazała nam placówka, wdrożono reżim sanitarny, do użytku wykorzystywana jest woda butelkowana, regularnie woda jest przegrzewana. Mieszkańcy są obserwowani, żaden nie wykazuje objawów chorobowych.

Podopieczni, w przypadku pogorszenia stanu zdrowia, będą kierowany do szpitala. Jeśli będzie konieczność zastosowania złożonych procedur medycznych, będą kierowani do Szpitala Uniwersyteckiego, z którym jestem w kontakcie. Jak przekazał mi też dyrektor Szpitala Uniwersyteckiego, placówka dysonuje dużą liczbą testów potrzebny do weryfikacji zakażeń Legionellą. Zleciłem też badania gminnej sieci wodociągowej oraz wzmożenie nadzoru sanitarno-epidemiologicznego nad miejscami, w których przebywają osoby starsze, oraz nad podmiotami leczniczymi – mówi wojewoda Łukasz Kmita.

Zakażenia w Małopolsce

Na tę chwilę nic nie wskazuje na to, aby we wskazanym domu spokojnej starości istniało ognisko zakażeń, ale ostateczną ocenę sytuacji przyniosą wyniki badań wody. Zaznaczam przy tym, że w tym roku w Małopolsce odnotowano we wcześniejszym okresie 5 zakażeń, zaś w roku 2022 takich zakażeń z wystąpieniem tzw. choroby legionistów było w Małopolsce również 5, zaś w całej Polsce 109 (nie licząc lżejszych przypadków z tzw. gorączką Pontiac) – tłumaczy wicedyrektor WSSE w Krakowie Maciej Klima.

Informacje o przypadkach wystąpienia Legionella pneumophila – sierpień 2023 r.

• w Krakowie:  
  ⦁ Pacjent zamieszkały w Krakowie. Zachorowanie zgłoszone do PSSE w Krakowie dnia 18.08.2023 r. Objawy chorobowe wystąpiły dnia 8.08.2023 r. Pacjent hospitalizowany w dniach 9.08.-24.08.2023 r. w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. 14.08.2023 r. wykryto antygen Legionella pneumophila. Prawdopodobnym źródłem zakażenia był aerozol wodny z węża ogrodowego, przechowywanego w nasłonecznionym miejscu.
  ⦁ Pacjentka zam. w Krakowie. Zachorowanie zgłoszone do PSSE w Krakowie 24.08.2023 r. Objawy chorobowe wystąpiły 17.08.2023 r. Pacjentka hospitalizowana w dniach 22.08-nadal. w  Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. 23.08.2023 r. wykryto antygen Legionella pneumophila. Prawdopodobnym źródłem zakażenia był aerozol wodny z klimatyzacji w samochodzie.
• w Nowym Sączu: 

1. Zgłoszenie z 22.08.2023 r. otrzymane z PSSE w Krakowie. 16.08.2023r.pacjentka trafiła do Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Adres zamieszkania Nowy Sączu, pomieszkuje u córki w Krakowie. 28.08.2023r uzyskano informację od opiekuna prawnego, że pacjentka opuściła szpital w stanie ogólnym dobrym. 
2. Zgłoszenie z 25.08.2023 r. mężczyzna  zam. Nowy Sącz. W dniu 24.08.2023r. przyjęty do Szpitala im. J. Dietla w Krynicy Zdroju z gorączką i osłabieniem. W wywiadzie podaje objawy od dnia 21.08.2023r. W Szpitalu Uzdrowiskowym w Krynicy-Zdroju przebywa od 18.08.2023 r. Nie wyjeżdżał poza teren powiatu nowosądeckiego. 28.08.2023r. pacjent wstanie dobrym, oddycha samodzielnie. 

• w Tarnowie: 
  Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Tarnowie informuje o dodatnim wyniku Legionella pneumophila z 21.08.2023r. Pacjent hospitalizowany od 20.08.2023 w Szpitalu im. E. Szczeklika w Tarnowie. Objawy od 19.08.2023 r.  Chory w dniach od 12-19.08.2023 r. przebywał na wakacjach w Chorwacji  w wynajętym domku wraz z rodziną i znajomymi. Objawy wystąpiły  tylko u chorego.  

Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w związku z wystąpieniem przypadków legionelozy

Utrzymujące się wysokie temperatury powietrza sprzyjają namnażaniu się pałeczek Legionella w wewnętrznych instalacjach wodnych. W związku z zakażeniami tą bakterią, Główny Inspektor Sanitarny polecił wszystkim jednostkom Państwowej Inspekcji Sanitarnej w kraju wzmocnienie nadzoru nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa zdrowotnego wody przez zarządzających wodociągami i instalacjami wodnymi. Dotyczy to także obiektów takich, jak szpitale czy domy pomocy społecznej.

Jaką chorobą jest legioneloza
Legioneloza to choroba układu oddechowego. Jest chorobą zakaźną, ale nie zaraźliwą. Wywołują ją bakterie Legionella, które występują w wodzie i rozmnażają się w temperaturze 20-50 stopni Celsjusza.

Jak można się zakazić
Legioneloza nie przenosi się z człowieka na człowieka. Stanowi zagrożenie dla ludzi jedynie, gdy dostanie się do dróg oddechowych. Do zakażenia może dochodzić poprzez wdychanie powietrza, w którym znajduje się aerozol skażonej bakteriami wody (mgła wodna powstała w wyniku rozprysku wody).
Legionella nie przenosi się drogą pokarmową, tzn. nie jest dla nas niebezpieczna, gdy trafi do układu pokarmowego wraz z wypitą wodą.

Leczenie zakażenia legionellą
Większość przypadków legionelozy można wyleczyć za pomocą antybiotyków. Ciężki przebieg choroby najczęściej dotyczy osób starszych, z obniżoną odpornością i przewlekłymi chorobami płuc, a także palaczy.

Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia
⦁ Regularnie czyść i dezynfekuj urządzenia natryskowe w domu (głowice prysznicowe, nawilżacze powietrza, wanny z hydromasażem), zgodnie z zaleceniami producenta.
⦁ Po nieużywaniu kranu ponad 2 tygodnie, odkręć wodę na przynajmniej 2 minuty zanim zaczniesz z niej korzystać.
⦁ Okresowo opróżniaj i przepłukuj urządzenia grzewcze, zgodnie z zaleceniami producenta, aby zredukować osiadające na dnie i ściankach zanieczyszczenia.
⦁ Jeżeli możesz, zachowaj temperaturę wody w urządzeniach grzewczych na poziomie 60°C.

Główny Inspektorat Sanitarny we współpracy z Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego Państwowym Zakładem Higieny – Państwowym Instytutem Badawczym, z myślą o zarządzających wewnętrznymi systemami wodnymi i urządzeniami występującymi w budynkach, opracował zalecenia, które pomogą zmniejszyć zagrożenie, jakie mogą stanowić występujące w wodzie bakterie Legionella. W dokumencie wskazano zakres podstawowych działań technicznych dla różnego typu systemów/urządzeń lub ich elementów.