Tata w pracy. Jakie przysługują mu prawa?

Jakie prawa przysługują pracownikowi – ojcu dziecka? Z jakich urlopów i dni wolnych może korzystać? Odpowiadamy jakie prawa ma tata w pracy.

Jakie urlopy przysługują ojcu z tytułu wychowywania dziecka?

Urlop ojcowski. Pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż:  do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia.

Prawo do urlopu ojcowskiego jest wyłącznym i samodzielnym prawem ojca. Urlop ojcowski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z  urlopu. Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu.

Urlop rodzicielski. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownik, a więc także ojciec dziecka, ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni – w przypadku urodzenia  przez matkę jednego dziecka przy jednym porodzie lub 34 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie. Urlop ten przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka. Tym urlopem rodzice mogą się dzielić.

Urlop wychowawczy. Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego w którym dziecko kończy 6 rok życia. Urlop wychowawczy jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. Każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka.

Prawo do części urlopu macierzyńskiego. W przypadku, gdy matka dziecka, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego rezygnuje z pozostałej części tego urlopu część tę wykorzystuje pracownik – ojciec wychowujący dziecko.

W jakich sytuacjach ojciec może przejąć część urlopu macierzyńskiego?

Matka może zrezygnować na rzecz ojca z części urlopu macierzyńskiego, gdy przebywa w szpitalu lub legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu przez nią po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego. Ojciec może przejąć część tego urlopu w przypadku śmierci matki lub porzucenia przez nią dziecka.

Do korzystania z części urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo części urlopu rodzicielskiego uprawnia także ojca rezygnacja przez matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, lub podjęcie przez nią zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.

Czy ojcu przysługują wolne dni na opiekę nad dzieckiem?

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Z tego uprawnienia może korzystać ojciec albo rodzice dziecka mogą podzielić się nim podzielić (tj. np. 1 dzień lub 8 godzin wykorzystuje ojciec, a 2 dzień lub 8 godzin – matka dziecka).

Czy ojciec może wystąpić o obniżenie czasu pracy?

Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy, do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, w okresie, w którym mógłby on korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Czy ojcu przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje w sytuacji konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem do ukończenia 14 lat albo zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadkach losowych, jak nieprzewidziane zamknięcie przedszkola czy choroba matki. Jeśli nie ma innych członków rodziny, mogących zapewnić dziecku opiekę, przysługuje on również ojcu.

Czy ojciec musi wyrazić zgodę na pracę w nadgodzinach?

Pracownika opiekującego się dzieckiem do lat 4, pracodawca bez jego zgody nie może zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy oraz nie może delegować poza stałe miejsce pracy.

MPiPS