Trzeci dzień: od rewitalizacji gwary, transjęzyka muzyki, po folkowe inspiracje

Trwa II Kongres Kultury Regionów WSPÓŁŚNIĆ DZIEDZICTWO, który odbywa się w Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ. W czwartek przed południem uczestniczyliśmy w dwóch debatach panelowych. Później zajęcia warsztatowe przeniosły się do kilku miejscowości Sądecczyzny, znanych z tego, że tam kultywuje się tradycje naszych matek i ojców, że tam nie trzeba na razie mówić o „rewitalizacji dziedzictwa kulturowego”, bo ono wciąż jest na wyciągnięcie ręki.

****
TOŻSAMOŚĆ – NOWE DYSKURSY – opiekun naukowy: dr hab. Kazimierz Sikora, moderator: Bartłomiej Koszarek, paneliści: prof. dr hab. Józef Kąś, prof. dr hab. Anna Mlekodaj, dr Artur Czesak, prof. dr hab. Jerzy Bartmiński.
Bardzo ciekawa dyskusja, poprzedzona stwierdzeniem smutnego faktu, że generalnie gwary w Polsce zanikają. Ten proces się pogłębia, w różnym stopniu, w zależności od regionu etnograficznego. Główni uczestnicy rozmowy analizowali przyczyny, zastanawiali się, czy warto a nawet trzeba „rewitalizować” gwary. Mówili o tym zjawisku m.in. prof. Jerzy Bartmiński (z nagrania filmowego, nie mógł osobiście przybyć) iprof. Józef Kąś, któremu to się tak po góralsku kojarzy z „reanimacją nieboszczyka”, co nie zmienia faktu, że – jego zdaniem – trzeba to robić. Krakowski naukowiec zauważył też dziwną modę na pomijanie nazwy „gwara” i zastępowanie jej m.in. polszczyzną wiejską, regionalną, mową chłopską i innymi tym podobnymi eufemistycznymi terminami. Prof. Anna Mlekodaj wyszła w swoich rozważaniach poza sferę języka, przedstawiając katastroficzną diagnozę fatalnego stanu edukacji regionalnej, bardzo słabej wiedzy na temat swojej lokalnej tradycji i kultury wśród dzieci i młodzieży.

****
MUZYKA – TRANSJĘZYK DZIEDZICTWA – opiekun naukowy:  dr Weronika Grozdew-Kołacińska, moderator:Dorota Majerczyk, paneliści: prof. Piotr Dahlig, prof. Zbigniew Przerembski, dr Tomasz Nowak, red. Maria Baliszewska.
Interesująca wymiana poglądów na temat roli muzyki jako uniwersalnego języka przekazującego różne wartości, wyrażającego zarówno ludzkie emocje jak i walory estetyczne. Muzyka jest też środkiem komunikowania się między ludźmi. Tu nie było sporu. Jednak dyskutanci różnili się w wielu kwestiach szczegółowych,  np. jeśli chodzi  obecnie modne szukanie inspiracji w autentycznej muzyce ludowej i przenoszenie jej elementów do twórczości współczesnej przez kompozytorów i rozmaite zespoły,  nazywające się folkowymi czy etno, a często zbliżające się poziomem do. disco polo.

****
Pierwsza część praktyczna odbyła się w środę w MCK SOKÓŁ. Druga – w czwartek – miała już charakter wyjazdowy. W stolicy Lachów Sądeckich, czyli w Podegrodziu, w Gminnym Ośrodku Kultury mieliśmy trzy grupy warsztatowe: „Wziąć ziemię w swoje ręce”(prowadzący Wolfgang Hofer), „Jak nie myśleć na skróty (o stereotypach kulturowych)” (dr Katarzyna Drąg)i „Pytania do rzeczy” (dr Antoni Bartosz). W „Kubalówce” gościł kongresowiczów Krzysztof Bodziony. W  Starym Sączu, miasteczku św. Kingi, spotkanie w kościele  w Klasztorze Klarysek nosiło tytuł „O fałszywe wszystko – pieśń pogrzebowa jako rytuał wspólnoty”  (Paweł Grochocki), a w Muzeum Regionalnym im. Seweryna Udzieli – „Zielone komunikaty” dr Piotr Klepacki. W Piwnicznej-Zdroju w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury uczestnicy konferencji mogli wybrać trzy tematy: „Pieśń w wiośnie życia – kołysanki i pieśni dziecinne” (Agata Harz-Hanaj), „Wzory, które kuszą” (Olaf Cirut) i „Dobyć własnego głosu” (Joanna Skowrońska). W Łącku (Górale Łąccy) w Związku Podhalan i Szkole Podstawowej uczono się „Sztuki folkowej inspiracji” (Krzysztof Trebunia-Tutka) i analizowano to co „Na końcu języka” (Dorota Majkowska-Szajer).