Nie wszystkie światła gasną…

W dniu 6 marca 2021 roku – w związku z Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych – zainaugurowano I Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata,będący hołdem dla przeciwników totalitaryzmów i zbrodni przeciw ludzkości w czasach II wojny światowej. Święto ustanowił Parlament Europejski 10 maja 2012 roku, postulując, by dokonania Sprawiedliwych – osób ratujących życie ludności żydowskiej w okresie Holocaustu – rozszerzyć na cały świat.

6 marca to data honorująca w Europie i na świecie pamięć o rocznicy śmierci  Mosze Bejskiego – sędziego, przewodniczącego komisji Sprawiedliwych izraelskiego instytutu Yad Vashem, współtwórcy definicji Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, inicjatora Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie. Jak powiedział w przemówieniu św. Jan Paweł II – goszcząc 23 marca 2000 roku w Jerozolimie, w Instytucie Yad Vashem – „cześć, jaką państwo Izrael oddaje Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata za bohaterstwo, które okazali, ratując Żydów, czasem za cenę własnego życia, jest wyrazem przekonania, że nawet w najmroczniejszych czasach nie wszystkie światła gasną…”

Ideą I Starosądeckiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata jest popularyzowanie wiedzy o życiu i dokonaniach Bohaterów czasów II wojny światowej: Sprawiedliwych – stanowiących wzór człowieczeństwa – oraz Ofiar Holocaustu. Inicjatywa „Nie wszystkie światła gasną” ma na celu ocalenie od niepamięci wojennych historii Rodzin: polskich i żydowskich.  

Inicjatorkami pierwszego w historii Starego Sącza wydarzenia są: pani Monika Jackowicz – Nowak – dyrektor Powiatowej i Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha wStarym Sączu oraz pani Jadwiga Postawa – nauczycielka Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu, autorka projektu edukacyjnego „Był sobie sztetl…”

Gośćmi I Starosądeckiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, którypromuje inicjatywa nawiązująca do słów św. Jana Pawła II: „Nie wszystkie światła gasną…”, byli:

– Pan Józef Jarosz – Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, bohater książki „Ostatni Sprawiedliwi” ( z którym – w okresie pandemii – organizatorzy uroczystości połączyli się telefonicznie ),

– Pani Anna Grygiel – Huryn, przewodnicząca Małopolskiego Oddziału Stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu” z siedzibą w Krakowie, bohaterka książki „Ostatni Sprawiedliwi”, która w lutym 2020 roku ukazała się nakładem wydawnictwa Znak, uratowana przez związanego z Sądecczyzną Pana Józefa Jarosza – Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata,

– Pan Artur Franczak – historyk, badacz dziejów i zagłady Żydów na Sądecczyźnie, współautor publikacji „Ciemności Kryją Ziemię”,

– Pan dr Łukasz Połomski – historyk, założyciel i dyrektor  „Sądeckiego Sztetla”, publicysta, badacz dziejów Sądecczyzny, mniejszości narodowych i Galicji, współautor, m.in. publikacji „Ciemności Kryją Ziemię”,

– Pan Marcin Zgłobiś – przedstawiciel Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej – specjalista ds. ekspozycji muzeum.

 I Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata honorował także pamięć o Annie Sokołowskiej – Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata, nowosądeczance, nauczycielce języka polskiego, aresztowanej za pomoc uczennicom żydowskiego pochodzenia, a następnie skierowanej do niemieckiego obozu zagłady – Ravensbrück, gdzie poniosła śmierć w 1945 roku.

Honorowy patronat nad wydarzeniem pełnili:

– Burmistrz Starego Sącza Pan Jacek Lelek,

– „Sądecki Sztetl”,

– Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej.

W związku z pandemią w 2021 roku  inauguracja uroczystości miała charakter zamknięty.

Wkrótce na stronie internetowej Powiatowej i Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha wStarym Sączu udostępnione zostanie nagranie wspomnień relacji Bohaterki uroczystości – Pani Anny Grygiel – Huryn honorujące pamięć o Panu Józefie Jaroszu – Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata – przygotowane przez starosądeczanina Pana Dariusza Ptaka.

Mając na uwadze inicjatywy dydaktyczno – wychowawcze dedykowane młodzieży – w ramach edukacji bibliotekarzy, nauczycieli, młodzieży i rodziców – współpracę z koordynatorami projektu „Był sobie sztetl…” zadeklarowało Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej.

                                                                                                     J. Postawa