Nowa podstawa programowa dla liceum, technikum i branżowej szkoły II stopnia podpisana

Minister Edukacji Narodowej Anna Zalewska podpisała 30 stycznia br. rozporządzenie w sprawie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego, pięcioletniego technikum oraz dwuletniej branżowej szkoły II stopnia.

Nowa podstawa programowa dla szkół ponadpodstawowych będzie obowiązywać od roku szkolnego 2019/2020 w klasie pierwszej:

1. 4-letniego liceum ogólnokształcącego;
2. 5-letniego technikum;
3. 2–letniej branżowej szkoły II stopnia, zarówno dla uczniów będących absolwentami branżowej szkoły I stopnia, którzy ukończyli gimnazjum oraz tych kończących ośmioletnią szkołę podstawową.

Prace nad nową podstawą programową

Pierwsze prace dotyczące propozycji zmian w podstawie programowej kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół rozpoczęły się już w marcu 2016 r.

Przekazanie do uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji społecznych projektu rozporządzenia zostało poprzedzone szerokimi prekonsultacjami. Dotyczyły one wstępnych projektów podstaw programowych przedmiotów kształcenia ogólnego, zaplanowanych do realizacji w poszczególnych typach szkół ponadpodstawowych.

Prekonsultacje były prowadzone od 28 kwietnia 2017 r. do 2 czerwca 2017 r. Uzyskane opinie i propozycje były pomocne podczas opracowywania ostatecznego projektu rozporządzenia w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Ministerstwo Edukacji Narodowej 17 lipca 2017 r. przekazało do uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji społecznych projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

O podstawie

Przyjęta w dokumencie koncepcja edukacji, wyrażona w szczególności w zadaniach szkoły oraz celach kształcenia – wymaganiach ogólnych, odzwierciedla kluczowe cele i założenia reformy oświaty, w tym:

• położenie większego nacisku na kształcenie kompetencji kluczowych;
• wzmocnienie efektywności nauczania języka ojczystego przez wprowadzanie uczniów w tradycję kulturowo-literacką, która ma służyć zakorzenieniu w przeszłości, wykształceniu poczucia tożsamości i ciągłości kultury;
• wzmocnienie efektywności kształcenia w zakresie języków obcych nowożytnych poprzez stworzenie systemu dającego szansę uczniom na nieprzerwaną i systematyczną naukę języka obcego, naukę drugiego języka obcego, jak również możliwość kształcenia dwujęzycznego;
• powrót do realizowania w całym cyklu kształcenia przez wszystkich uczniów historii, z uwzględnieniem szerokiego kontekstu uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych;
• rozwijania wśród uczniów przedsiębiorczości i kreatywności oraz kształtowania umiejętności sprawnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi nie tylko w procesie kształcenia, lecz również w codziennym życiu, czemu będzie służyć szersze uwzględnienie w podstawie programowej wszystkich przedmiotów technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz wprowadzenie powszechnej nauki programowania;
• rozwijania wiedzy i umiejętności w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych przez wyodrębnienie nauczania biologii, chemii, fizyki i geografii już na II etapie edukacyjnym – z kontynuacją na III etapie edukacyjnym;
• powrót do spiralnego (przyrostowego) układu treści nauczania/wymagań edukacyjnych umożliwiającego powtarzanie, utrwalanie i poszerzanie materiału na kolejnych, wyższych etapach nauczania;
• zastąpienie idei integracji przedmiotowej korelacją przedmiotową (w ramach przedmiotów humanistycznych oraz przedmiotów przyrodniczych i ścisłych).

Wyżej wymienione założenia zostały odzwierciedlone w strukturze podstawy programowej, która w znaczenie szerszym niż obecnie zakresie odnosi się do zadań szkoły, ogólnych celów kształcenia na danym etapie edukacyjnym i celów kształcenia w przypadku poszczególnych przedmiotów. Należy przy tym podkreślić, że:

1. podstawa programowa – z samej swej natury – wyznacza jedynie ramy kształcenia; ramy te określone są wyłącznie przez wymagania, jakie powinien spełniać uczeń na zakończenie każdego etapu edukacyjnego;
2. podstawa programowa nie określa „maksymalnego” poziomu – nauczyciele mogą wykraczać poza zakres wymagań określonych w podstawie programowej i dostosowywać tempo pracy i wymagania do możliwości uczniów;
3. podstawa programowa w żaden sposób nie ogranicza nauczyciela, również jeżeli chodzi o wybór technik lub środków nauczania; dokument nie jest poradnikiem metodycznym, nie wskazuje „jedynej słusznej” drogi prowadzącej do realizacji założonych w nim celów.

Uzgodnienia międzyresortowe dokumentu trwały do 28 lipca 2017 r., natomiast konsultacje społeczne do 18 sierpnia 2017 r.

Zgłaszane uwagi miały charakter ogólny, ale część dotyczyła szczegółowych zapisów projektu podstawy programowej.

Część nadesłanych uwag została uwzględniona, w tym te dotyczące przede wszystkim treści nauczania nauk społecznych, listy lektur oraz edukacji ekonomicznej i finansowej. Ważną kwestią poruszaną w uzgodnieniach i konsultacjach była troska o środowisko i tematyka ekologiczna.

Eksperci przeanalizowali opinie, które wpłynęły do Ministerstwa Edukacji Narodowej od partnerów społecznych, organizacji pozarządowych, przedstawicieli środowiska oświatowego i osób prywatnych.

Uwagi osób prywatnych dotyczyły przede wszystkim uwzględnienia w podstawie programowej historii tematu Obławy augustowskiej (lipiec 1945 r.). Druga grupa uwag zgłaszanych przez osoby prywatne dotyczyła treści podstawy programowej wychowania do życia w rodzinie. Uwagi zostały uwzględnione w zakresie wzmocnienia znaczenia rodziny we współczesnym świecie.

Raport z konsultacji publicznych wraz z zestawieniem szczegółowych uwag jest umieszczony na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji

Rozporządzenie oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw.

Liczba godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych

W liceach ogólnokształcących i technikach (III etap kształcenia) został zwiększony tygodniowy wymiar godzin historii (z 2 do 8) oraz geografii, biologii, chemii i fizyki
(z 1 do 4) realizowanych w zakresie podstawowym.

W związku z tym uczniowie nie będą mieli obowiązku realizowania jednego z dotychczasowych przedmiotów uzupełniających (przyroda lub historia i społeczeństwo) realizowanych w wymiarze  4 godzin tygodniowo.

W liceum ogólnokształcącym dla młodzieży uczniowie będą mogli wybrać od 2 do 3 przedmiotów realizowanych w zakresie rozszerzonym.

Dodatkowo zwiększony został wymiar godzin przeznaczonych na realizację w zakresie rozszerzonym przedmiotu wiedza o społeczeństwie do 8 godzin tygodniowo.

Geografia, biologia, chemia i fizyka, w związku ze zwiększonym wymiarem godzin przeznaczonych na zakres podstawowy, zostaną włączone do grupy przedmiotów realizowanych w zakresie rozszerzonym w wymiarze 6 godzin tygodniowo (język obcy nowożytny, historia, matematyka oraz informatyka).

Dyrektor liceum ogólnokształcącego i technikum będzie ustalał jeden przedmiot spośród przedmiotów: filozofia, plastyka i muzyka, które będą realizowane obowiązkowo przez uczniów w klasie I.

W liceach ogólnokształcących dwujęzycznych, liceach ogólnokształcącychz oddziałami dwujęzycznymi, technikach dwujęzycznych i technikach z oddziałami dwujęzycznymi, za zgodą organu prowadzącego, będzie mogło być prowadzone kształcenie w klasie wstępnej o rocznym okresie nauczania.

W liceum i technikum możliwe jest zwiększenie przez dyrektora szkoły liczby godzin przeznaczonych na przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym albo przydzielenia przez dyrektora szkoły godzin na realizowanie przedmiotów uzupełniających, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych przedmiotów został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania.

Przedmioty uzupełniające,tak jak dotychczas, będzie ustalał dyrektor liceum ogólnokształcącego (technikum) po zasięgnięciu opinii uczniów danego oddziału (grupy oddziałowej, międzyoddziałowej lub międzyszkolnej). Mogą to być różnorodne zajęcia, np. zajęcia artystyczne, prawnicze, ekonomiczne.

Generalnie został zachowany ogólny wymiar godzin przeznaczonych na obowiązkowe zajęcia edukacyjne we wszystkich typach szkół.

Przyjęto zasadę, że dotychczasowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą w klasie I i II gimnazjum (59 godzin) przechodzi do ogólnego wymiaru godzin ośmioletniej szkoły podstawowej, a wymiar tych godzin w klasie III gimnazjum (31 godzin) przechodzi do wymiaru godzin liceum ogólnokształcącego i technikum.

Ogólny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych w wybranych typach szkół:

• czteroletnie liceum ogólnokształcące dla młodzieży –  123 godzin (91 godzin z obecnego trzyletniego liceum ogólnokształcącego + 31 godzin z klasy III gimnazjum = 122 godziny);
• pięcioletnie technikum –  171 godzin (133 godziny z czteroletniego technikum + 31 godzin z klasy III gimnazjum = 164 godziny);
• szkoła branżowa II stopnia dla absolwentów szkoły branżowej I stopnia po gimnazjum – 59 godzin (nowy typ szkoły), czyli 59 godzin więcej;
• szkoła branżowa II stopnia dla absolwentów szkoły branżowej I stopnia po ośmioletniej szkole podstawowej – 68 godzin (nowy typ szkoły), czyli 68 godzin więcej;
• klasa wstępna przygotowująca uczniów do nauki w oddziałach dwujęzycznych w liceum ogólnokształcącym lub technikum – 27 godzin (nowy typ klasy tworzony za zgodą organu prowadzącego).

Rozporządzenie

Załącznik nr 1
Załącznik nr 2
Załącznik nr 3

Uzasadnienie

MEN