Rok 2022 Rokiem Marii Grzegorzewskiej

7 maja br. mija 55. rocznica śmierci Marii Grzegorzewskiej – twórczyni pedagogiki specjalnej. W swojej pracy Grzegorzewska kierowała się mottem: „Nie ma kaleki – jest człowiek”. Przez całe życie zawodowe walczyła o to, by zapewnić dzieciom z niepełnosprawnościami jak najlepsze warunki do rozwoju. Zakładała szkoły specjalne i kształciła nauczycieli. W maju obchodzimy także 100. rocznicę utworzenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej, którego założycielką i patronką jest Maria Grzegorzewska.

Z okazji jubileuszu stulecia Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie Sejm RP ustanowił rok 2022 Rokiem Marii Grzegorzewskiej. 

Życie i praca naukowa

Maria Grzegorzewska urodziła się 18 kwietnia 1888 r. w Wołuczy. Studiowała m.in. na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1913 r. wstąpiła na Międzynarodowy Fakultet Pedagogiczny w Brukseli. Kontynuację studiów uniemożliwił jej wybuch wojny. W 1916 r. uzyskała tytuł doktora filozofii na Sorbonie, a następnie podjęła pracę z osobami niepełnosprawnymi w jednej z paryskich szkół.

Po powrocie do Polski w 1919 r. rozpoczęła pracę w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, zajmując się sprawami szkolnictwa specjalnego. Zakładała szkoły specjalne, a także powołała kurs seminaryjny dla nauczycieli pracujących w tych placówkach. W roku 1922 przekształciła kurs w Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej i została jego dyrektorem. Funkcję tę pełniła do końca życia. 

W latach 1930-1935 kierowała Państwowym Instytutem Nauczycielskim. W latach 1958-1960 była profesorem w Katedrze Pedagogiki Specjalnej UW. Była to pierwsza uniwersytecka katedra pedagogiki specjalnej w Polsce. 

Prekursorka pedagogiki specjalnej

Marii Grzegorzewskiej zawdzięczamy teoretyczne i organizacyjne podstawy systemu kształcenia specjalnego w Polsce. Jako pierwsza w podjęła systematyczne badania nad zagadnieniami pedagogiki niepełnosprawnych. Opracowała metodę rewalidacyjną i spopularyzowała ją.

Pracę nauczyciela-wychowawcy w szkole specjalnej traktowała jako pracę o szczególnej wartości. Opracowała Metodę Ośrodków Pracy umożliwiającą dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami poznawanie otaczającego świata przez bezpośrednie doświadczanie i działanie. 

Maria Grzegorzewska była założycielką i długoletnim dyrektorem najstarszej w Polsce uczelni o profilu pedagogicznym – Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej. Zapoczątkowała rozwój sieci szkół specjalnych, opracowała oryginalną koncepcję kształcenia nauczycieli oraz stworzyła polską szkołę pedagogiki specjalnej.

Twórczość i publikacje

 Od 1924 r. aż do ostatnich dni swego życia redagowała czasopismo „Szkoła Specjalna”.
Pozostawiła po sobie znaczny dorobek, m.in. skrypty wykładów z zakresu pedagogiki specjalnej, badania dotyczące osób niewidomych i głuchoniewidomych. Jest autorką m.in. takich publikacji jak: „Psychologia niewidomych”, „Listy do młodego nauczyciela”, „Pedagogika lecznicza. Skrypt wykładów”, „Głuchociemni”, „Analiza zjawiska kompensacji u głuchych i niewidomych”.

100-lecie Akademii Pedagogiki Specjalnej

Akademia Pedagogiki Specjalnej to uczelnia z bogatą ofertą dydaktyczną, wysokim poziomem kształcenia, a także bogatą historią akademicką. Umożliwia nie tylko kształcenie specjalistów, którzy będą pracować z osobami niepełnosprawnymi, niesłyszącymi, niewidomymi, a także prowadzenie badań naukowych z zakresu pedagogiki specjalnej.