Uniwersytecka edukacja starosądeczan

W dniu 7 grudnia 2022 roku uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu oraz czytelnicy Powiatowej i Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha wStarym Sączu zainaugurowali kolejny rok edukacji akademickiej, uczestnicząc w autorskim projekcie współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim – „Przygoda z nauką w murach UJ”.

Gośćmi starosądeczan w gmachu Alma Mater Jagiellonica, w reprezentacyjnej auli Collegium Novum UJ, byli prelegenci:

– Mateusz Kudła – dziennikarz, reporter, reżyser i producent filmów dokumentalnych, członek Europejskiej Akademii Filmowej, Stowarzyszenia Dziennikarzy RP oraz organizacji „Reporterzy bez Granic”, potomek Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – Jadwigi i Stanisława Soleckich, reżyser filmu „Polański, Horowitz. Hometown” (którego międzynarodowa premiera odbyła się w czerwcu 2022 roku na Festiwalu Filmów Polskich w Nowym Jorku, gdzie obraz został uhonorowany nagrodą „Ponad granicami” imienia Krzysztofa Kieślowskiego), twórca kanału „History Hiking” prezentującego materiały o tematyce historycznej, autor filmu dokumentalnego „Ludzie z klisz”, nagrodzonego „Złotym Delfinem” na Festiwalu Telewizyjnym w Cannes,

– Andrzej Ostoja – Solecki – syn Jadwigi i Stanisława Soleckich, Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Wykład zatytułowany „Rodzinne historie Holocaustu” z udziałem gościa spotkania Andrzeja Ostoi – Soleckiego popularyzował tragiczne wydarzenia nawiązujące do dziejów rodziny Soleckich z Korczyny na Podkarpaciu – pradziadków Mateusza Kudły. Podczas II wojny światowej bohaterscy Rodzice Pana Andrzeja, wychowując sześcioro własnych dzieci, z narażeniem życia nieśli pomoc dziewczynce Marlenie Wagner ( Madeleine Walter) – „Zosi”, która – ukrywana na strychu domu w Korczynie w latach 1942 – 1945 stała się członkiem Rodziny Państwa Soleckich. Świadectwo ocalenia nastolatki opublikowane zostało w książce Władysława Bartoszewskiego zatytułowanej „Ten jest z ojczyzny mojej” stanowiącej zbiór relacji i dokumentów, jednej z najważniejszych prac polskiej historiografii wojennej XX wieku.

W prelekcji o rodzinnych historiach zagłady Mateusz Kudła nawiązał do wojennych losów zaprzyjaźnionych rodzin: Ryszarda Horowitza (artysty aktualnie zamieszkałego w Nowym Jorku, światowej sławy grafika i fotografika, najmłodszego 5 – letniego więźnia kilku obozów zagłady, w tym m.in. Auschwitz – Birkenau, bohatera „Listy Schindlera”, zawdzięczającego ocalenie Oskarowi Schindlerowi – Sprawiedliwemu wśród Narodów Świata) oraz Romana Polańskiego ( reżysera, zdobywcy „Oskara”, uratowanego przez ubogą rodzinę Stefanii i Jana Buchałów – Sprawiedliwych wśród Narodów Świata).

Wśród wzruszających akcentów relacji Mateusza Kudły, odwołującego się

do osobistej historii rodzinnej, pojawił się wątek nawiązania kontaktu z cudownie ocaloną za pośrednictwem serwisu społecznościowego – Facebooka.

Uratowana podczas Holocaustu przez Jadwigę i Stanisława Soleckich – w 2017 roku 86 – letnia kobieta – w towarzystwie kilkunastu członków najbliższej rodziny odbyła sentymentalną podróż do Polski, odwiedzając rodzinny, gościnny dom Państwa Soleckich – miejsce wojennego ukrycia.

Powtórzę za Andrzejem Ostoją – Soleckim: „Dewizą medalu przyznawanego Sprawiedliwym wśród Narodów Świata jest napis: KTO RATUJE JEDNO ŻYCIE – JAKOBY ŚWIAT CAŁY RATOWAŁ. Uratowana z pogromu w Korczynie 11- letnia żydowska dziewczynka, matka i babcia licznej rodziny, najpełniej ucieleśnia tę wyjątkową myśl i oddaje symbolicznie jej najgłębszy sens. Bo to jedno ocalone życie, dało życie tak wielu”.

W 2017 roku Mateusz Kudła rozpoczął produkcję filmu „Mady” opowiadającego rodzinne dzieje okupacji.

Prelekcję „Rodzinne historie Holocaustu” swoją obecnością zaszczycili, m.in.:

– prof. dr hab. Piotr Jedynak – prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. polityki kadrowej i finansowej,

– Rita Pagacz – Moczarska – redaktor naczelna uniwersyteckiego pisma „Alma Mater” – patrona medialnego uroczystości,

– Anna Nowak – Dorda – kierownik Sekcji  ds. Projektów Promocyjnych Centrum Promocji i Komunikacji UJ,

– Małgorzata Pokwap – reprezentująca Sekcję ds. Projektów Promocyjnych Centrum Promocji i Komunikacji UJ.

Za zgodą Kanclerz UJ Moniki Harpuli – w przestrzeni uniwersyteckiej auli – wyemitowano film w reżyserii Mateusza Kudły i Anny Kokoszki – Romer „Polański, Horowitz. Hometown”, udostępniony koordynator projektu „Przygoda z naukąw murach UJ” przez Patrycję Czarny – reprezentującą Krakowską Fundację Filmową.

Edukacyjną prelekcję w przestrzeni najstarszej uczelni wyższej w Polsce zaplanowała Jadwiga Postawa – studentka Rektora UJ prof. dr. hab. Jacka Popiela, sprawującego honorowy patronat nad autorskim programem dydaktycznym „Przygoda z nauką w murach UJ”.

Na prośbę Biura Rektora UJ władzom uczelni przekazano sprawozdanie z inicjatyw projektu realizowanych w latach 2016 – 2022. W przygotowaniu dokumentacji uczestniczyła Renata Jasińska – Nowacka – współkoordynator dydaktycznego programu.

W organizację przedsięwzięcia zaangażowała się także Elwira Jawor – przewodnicząca Rady Rodziców Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu.

Udział absolwentów SP1 oraz czytelników Powiatowej i Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha wStarym Sączu w projekcie współpracy z krakowską uczelnią wyższąkoordynowała Monika Jackowicz – Nowak – dyrektor starosądeckiej biblioteki oraz Marta Sowa – kierownik filii bibliotecznych.

Emisja filmu „Polański, Horowitz. Hometown” inaugurować będzie III Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata i Ofiarach Holocaustu zaplanowany w marcu 2023 roku w przestrzeni biblioteki Starego Sącza.

Filmowa relacja z wydarzenia w UJ – przygotowana przez Dariusza Ptaka, laureata II edycji Gali Patriotów 2022 – Sprawiedliwych Czasów Pokoju – udostępniona zostanie w mediach lokalnych oraz na stronie internetowej starosądeckiej biblioteki.

Jadwiga Postawa

fot. Dariusz Ptak