Rada Miasta uhonorowała „Żołnierzy Wyklętych” z Nowego Sącza

Podczas wczorajszej (15 marzec) Sesji Rady Miasta odbyła się uroczystość wręczenia Tarczy Herbowej „Zasłużony dla Miasta Nowego Sącza” trzem żyjącym w Nowy Sączu „Żołnierzom Wyklętym”. 23 lutego Rada Miasta jednogłośnie przyznała odznaczenia kpt. Stefanowi Kuligowi, kpt. Józefowi Stojkowi oraz por. Tadeuszowi Rybie, bohaterom, którzy w powojennym podziemiu walczyli o wolną Polskę.

– Dobrze się stało, iż w przededniu Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, który przypada na dzień 1 marca, Rada Miasta Nowego Sącza podjęła uchwałę o przyznaniu Tarczy Herbowej „Zasłużony dla Miasta Nowego Sącza” „Żołnierzom Wyklętym”, którzy działali w polskim powojennym podziemiu niepodległościowym i antykomunistycznym – powiedziała Bożena Jawor, przewodnicząca Rady Miasta Nowego Sącza.

Wyrazy uznania oraz gratulacje, odznaczonym Nowosądeczanom i bohaterom powojennego podziemia, złożył Prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak. Do gratulacji dołączyli się także zastępcy prezydenta Jerzy Gwiżdż i Wojciech Piech. Z powodu stanu zdrowia osobiście odznaczenia nie mógł odebrać por. Tadeusz Ryba.

Po uroczystym wręczeniu odznaczeń, kpt. Józef Stojek podziękował Radzie Miasta za uhonorowanie wysiłków „Żołnierzy Wyklętych” przyznaniem Tarczy Herbowej „Zasłużony dla Miasta Nowego Sącza”. Podzielił się również ze zgromadzonymi w sądeckim ratuszu wspomnieniami powojennymi.

Kpt. Stefan Kulig – ps. „Gorol”, ur. 20.04.1926 r. w Obłazach Ryterskich. Aresztowany przez gestapo, na przełomie 1942 i 1943 r. więziony i torturowany w Nowym Sączu. Więzień obozów Auschwitz i Sachsenhausen.
Dwukrotnie aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Jak zeznał: „Bity byłem do utraty przytomności, gdy się przewracałem to mnie kopali. Bili mnie też po piętach kijami […]. Stopy miałem tak spuchnięte, że nie dałem rady ubrać butów”.
W 1948 r. przystąpił do Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej; przysięgę złożył w obecności kapelana oddziału ks. Władysława Gurgacza SJ i Stanisława Szajny.
Aresztowany po raz drugi przez UB, przebywał 5 lat w Ośrodku Pracy Więźniów w Strzelcach Opolskich, gdzie pracował w kamieniołomach.
Józef Adam Stojek – ps. „Gryzoń”, ur. 14.10.1925 r. w Gołąbkowicach. W czasie wojny ukrywał się przed gestapo po tym jak w Domu Pierackiego (obecnie Miejski Dom Kultury) zrzucił ze ścian portret Hermana Goeringa. Po wojnie w grupie „Grot”, podporządkowanej Józefowi Kurasiowi ps. „Ogień”, dowodzonej przez Mariana Mordarskiego ps. „Śmiga”, która ujawniła się w kwietniu 1947 r.
Jak wynika z jego własnej relacji, grupa „Grot” działała na Sądecczyźnie rozbrajając posterunki milicji, przebywała na Skałce pod Przehybą.
W 1952 r. aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Więziony w Krakowie, Wiśniczu, Potulicach. Pracował przymusowo w kopalni w Knurowie. Na wolność wyszedł w 1956 r.
W 2009 roku odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Por. Tadeusz Ryba – ps. „Jeleń”, „Artur”, ur. 01.01.1928 r. w Barnowcu. Od czerwca 1948 r. łącznik między oddziałem leśnym „Żandarmeria” a Polską Podziemną Armią Niepodległościową.
Członek oddziału „Żandarmeria” od września 1948 r. Zatrzymany na terenie Słowacji w październiku 1949 r. w czasie próby przedostania się na zachód. Z wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie, skazany na dożywotnie więzienie i osadzony na Montelupich. Na początku 1950 r. krótko w więzieniu w Rawiczu, następnie we Wronkach. W 1953 r. wyrok złagodzono do 12 lat więzienia.
Zwolniony warunkowo w 1956 r. w związku z amnestią z 27 kwietnia, którą państwo komunistyczne zastosowało wobec więźniów politycznych, w celu złagodzenia sytuacji społecznej w Polsce.
Starszym bratem Tadeusza Ryby był, zmarły w 2008 r., Józef, skazany w 1949 r. przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie na 2 lata więzienia.

arch UM Nowy Sącz