125 lat biblioteki Szujskiego w Nowym Sączu

„Między starymi a nowymi czasy” – taki tytuł nosi wystawa w podziemiach Sądeckiej Biblioteki Publicznej im. Józefa Szujskiego, zorganizowana z okazji 125-lecia placówki.  Gratulacje obecnym i byłym pracownikom Biblioteki złożył Zastępca Prezydenta Miasta Nowego Sącza Jerzy Gwiżdż oraz Dyrektor Wydziału Kultury, Sportu, Komunikacji Społecznej i Promocji Józef Kantor. W wydarzeniu udział wzięła także Przewodnicząca Rady Miasta Nowego Sącza Bożena Jawor.

Zastępca Prezydenta przypomniał znaczenie placówki dla miasta Nowego Sącza. – Z biblioteką związanych było 5 pokoleń Sądeczan – powiedział Jerzy Gwiżdż. – Godne podkreślenia jest zwłaszcza to, że ta biblioteka nigdy, nawet w najtrudniejszych dla Polski czasach nie zaprzestała swojej działalności.

Na uroczystości kwiaty i gratulacje odebrali zasłużeni pracownicy Biblioteki. Obecni byli goście z zaprzyjaźnionych instytucji kultury, którzy złożyli życzenia dyrektor Biblioteki, Barbarze Pawlik.

– Ktoś kiedyś powiedział, że książki są najlepszym przyjacielem człowieka – podsumował Jerzy Gwiżdż. –Książki nam wiele dają, a niczego nie oczekują w zamian. Wszystkim Państwu życzę satysfakcji z tego, że możemy tu przychodzić – dodał wiceprezydent.
Początki

Rok 1891 to data, kiedy Władysław Szujski przekazał dla Nowego Sącza dar – księgozbiór naukowy swojego ojca Józefa Szujskiego. Księgozbiór ten liczył blisko 3 tys. tomów. – Po uporządkowaniu został udostępniony czytelnikom i dał początek pierwszej publicznej bibliotece  w naszym mieście. Sądecka Biblioteka Publiczna jest spadkobierczynią tej jednej z pierwszych publicznych bibliotek na ziemiach polskich – powiedziała Barbara Pawlik.
Rodzina Szujskich nie była jedynym darczyńcą. Pół tysiąca książek, głównie przyrodniczych, podarował Józef Wieniawa Zubrzycki. Mało tego: hojny donator podarował także bibliotece budynek przy Plantach. Józef Wieniawa Zubrzycki został na wystawie specjalnie doceniony: poświęcono mu jedną z trzech instalacji na wystawie z okazji jubileuszu.
Miasto Nowy Sącz zamierza docenić szczodrobliwość darczyńcy. – Będziemy w tym roku wmurowywać albo posadowimy w inny sposób tablicę ku czci tego, który na nią zasługuje, czyli Józefa Wieniawy Zubrzyckiego – zapowiedział Zastępca Prezydenta Jerzy Gwiżdż.
W ciągu 125 lat biblioteka przeżywała zarówno dobre, jak i złe chwile. Wielokrotnie przenoszona z miejsca na miejsce, zyskiwała i traciła na przemian lokale, księgozbiory i czytelników. Obecne miejsce w zabytkowym „domu mieszczańskim” przy ul. Franciszkańskiej 11 uzyskała w 1970 roku. Dziś biblioteka to ponad 320 tys. woluminów i 21,5 tys. czytelników, którym wypożyczono prawie 400 tys. książek.
Sądecka Biblioteka Publiczna stale się unowocześnia. Jedna z instalacji na wystawie poświęcona była latom 60. i 70., kiedy w użyciu były archaiczne karty biblioteczne i maszyny do pisania. Dziś Biblioteka dysponuje komputerami, możliwością korzystania z  niektórych księgozbiorów za pośrednictwem internetu i rozbudowaną siecią filii. Prowadzi ożywioną działalność popularyzatorską, organizuje wystawy, koncerty i zajęcia dla dzieci. Historię biblioteki można poznać dzięki prezentacji multimedialnej, która towarzyszy wystawie.
Dlaczego Józefa Szujski?

Nazwisko Józefa Szujskiego niewiele już mówi współczesnym Sądeczanom – a szkoda. Był to bowiem wybitny historyk, polityk i literat, związany z Sądecczyzną. Urodzony w 1835 roku w Tarnowie, wykształcenie zdobywał na wydziałach filozoficznym i prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a także w Wiedniu. Wcześnie rozpoczął działalność literacką i naukową – w 1862 r. został członkiem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Dziesięć lat później animował wielce zasłużoną dla polskiej nauki Akademię Umiejętności.
Zaangażowany w działalność niepodległościową, w czasie powstania styczniowego wydawał konspiracyjne pismo „Naprzód”. Klęska narodowego zrywu spowodowała głębokie przewartościowanie
postawy politycznej Szujskiego. Związał się z ruchem konserwatystów i zaczął krytykować ruchy powstańcze.
W 1867 roku został posłem z obwodu sądeckiego w lwowskim Sejmie Krajowym. Swoje prace sejmowe poświęcił problemom finansowym i organizacyjnym oświaty i nauki. Sądecczyznę reprezentował do końca życia.
W 1869 r. został profesorem zwyczajnym historii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego działalność naukowa i pedagogiczna doprowadziła do rozkwitu studiów historycznych i powstania krakowskiej szkoły historycznej. Pełnił funkcje dziekana, rektora i prorektora UJ. W swoich pracach badał przyczyny upadku państwa polskiego, wskazując na złą formę ustrojową i słabość władzy królewskiej. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę w postaci rozpraw historycznych, utworów polemicznych, wydawnictw źródłowych, przekładów, utworów poetyckich i dramaturgicznych.
Józef Szujski zostawił Nowemu Sączowi wspaniały dar. Syn historyka, Władysław, po śmierci ojca w 1891 roku przekazał miastu liczący blisko 3 tys. tomów księgozbiór. To właśnie ta darowizna dała początek sądeckiej bibliotece.
Nie tylko wystawa

Wystawa „Między starymi a nowymi czasy” czynna będzie od 12 maja do 21 czerwca bieżącego roku, od poniedziałku do piątku w godz. 8 – 15. Wystawa jubileuszowa to niejedyne przedsięwzięcie z okazji jubileuszu. Biblioteka organizuje konkurs wiedzy o Sądeckiej Bibliotece Publicznej pod hasłem „Józef Szujski – tak się zaczęło”. Konkurs adresowany jest dla uczniów klas IV – VI szkół podstawowych i odbędzie się 13 maja 2016 roku o godz. 9.30 w Oddziale dla Dzieci przy ul. Lwowskiej 21.
Kolejne zaproszenie sądeckiej biblioteki – 20 maja o 18.00 piosenki Anny German, Edyty Geppert i Maryli Rodowicz zaśpiewa Sylwia Zelek. 2 czerwca o tej samej porze zaplanowano spotkanie z reportażystą i pisarzem Mariuszem Szczygłem. Wszystkie przedsięwzięcia odbędą się w siedzibie Biblioteki przy ul. Franciszkańskiej 11. Wstęp na jest wolny.
16 maja o godz. 10.30 Biblioteka zaprasza przede wszystkim dzieci. W Oddziale dla Dzieci przy ul. Lwowskiej 21 odbędzie się spotkanie autorskie z pisarką utworów dla najmłodszych czytelników Małgorzatą Strękowską – Zarembą. Wstęp na wszystkie przedsięwzięcia jest wolny. Spotkanie z pisarką będzie zwieńczeniem sądeckich obchodów Ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek „Biblioteka inspiruje”. Warto wspomnieć, że w ramach Tygodnia na czwartek, 12 maja, zaplanowano atrakcyjną ofertę dla najmłodszych. Tego dnia w filii przy ul. Lwowskiej 21 będzie można obejrzeć przedstawienie „Rozbójnicy z Kardamonu” w wykonaniu grupy teatralnej „Leśne Duszki”.
Po południu tego samego dnia Biblioteka zaprasza przedszkolaki na zajęcia pod hasłem „Z bajką przez okrągły roczek” (ul. Lwowska 21). W filii przy ul. Freislera 4a na Gorzkowie odbędą się  zajęcia literacko – teatralne „Podróż tramwajem po Nowym Sączu”. Szczegóły na temat zaplanowanych przedsięwzięć znajdują się na stronie Biblioteki  http://www.sbp.nowysacz.pl.

UM NS