Górale u Krakowiaków. Podsumowanie „Góralskich Skarbów”

Na wiekowe góralskie tradycje nie ma mocnych. Wbrew pandemii COVID-19, w Krakowie odbyło się pasjonujące seminarium, podsumowujące trzy lata badań nad zwyczajami i kulturą małopolskich Górali. Merytoryczne, pełne ciekawych wystąpień spotkanie uświetniły artystyczne występy.

Zorganizowane w piątek 11 września w audytorium Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie mogło prowokować różne reakcje. Pierwszą i najpowszechniejszą było z pewnością zaskoczenie, jak mało wiemy o dziedzictwie, zwyczajach i tradycjach małopolskich Górali. I nie chodzi tu o tych Podhalańskich, ale o Górali Orawskich, Babiogórskich, Spiskich, Białych, Czarnych, Pienińskich, Kliszczaków oraz Zagórzan. To ich krainy eksplorowali badacze projektu Odkrywanie skarbów dziedzictwa południowej Małopolski”, chcąc jak najlepiej udokumentować, ale i przybliżyć kulturalne bogactwo tych grup. Efekty tych starań można znaleźć przede wszystkich w dwóch darmowych publikacjach Skarby Górali. Poznaj Górala spoza Podhala oraz Góralszczyzna mniej znana. W poszukiwaniu lokalnych tradycji. O tej części projektu opowiadała przede wszystkim Anna Jarzębska (Fundacja Mapa Pasji) oraz doktor Łukasz Sochacki (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ).

Drugą reakcją sprowokowaną przez seminarium może być natychmiastowa chęć na wyruszenie na południe Małopolski, by samodzielnie wędrować góralskimi szlakami. Umożliwiają to stworzone w ramach projektu questy, czyli darmowe i dostępne w mobilnej aplikacji „Skarby Górali” rymowane historie. Dzięki wplecionym w opowieść zadaniom, questy prowadzą turystę po najważniejszych miejscach, przekazują o nich informacje, a także mobilizują do wykonywania sympatycznych wyzwań. Do korzystania z questów zachęcał podczas seminarium Krzysztof Flory (Fundacja Mapa Pasji). Zaznaczył on, że utworzenie 50 questów czyni z projektu „Skarby Górali” największy questowy projekt w Polsce.

Trzecim wreszcie odruchem może być inspiracja – do nowatorskiego i oryginalnego wykorzystania góralskiego dziedzictwa na potrzeby promocji Małopolski. O takiej konieczności mówili znakomici goście panelu dyskusyjnego „Czy Małopolska potrzebuje Górala spoza Podhala?”. Swoimi pomysłami na ożywienie polityki promocyjnej o nowe elementy dzielił się m.in. Jerzy Kapłon, prezes zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

„Mimo że kończy się nasz trzyletni, bardzo rozległy projekt, to dziedzictwo małopolskich Górali zostaje z nami. Nie tylko udało się nam je odkryć, niczym tytułowy skarb, ale udostępnić je wszystkim zainteresowanym. Góralskie skarby zostają z nami w postaci setek zdjęć, wielu godzin filmów, pięćdziesięciu questów, kilkunastu webinariów oraz dwóch książek poświęconych tej tematyce” – podsumowuje wielomiesięczne starania Anna Jarzębska, prezeska Fundacji Mapa Pasji. „Po wszystkie te materiały zapraszamy na stronę www.skarbygorali.pl” – dodaje.

Honorowy patronat nad seminarium objął marszałek województwa małopolskiego, Witold Kozłowski. Patronat medialny sprawuje TVP Kraków, a partnerami wydarzenia są: Małopolska Organizacja Turystyczna oraz Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Seminarium swoim wystąpieniem otworzyła dyrektorka Departamentu Turystyki i Sportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Dorota Skotnicka.

Projekt pt. „Odkrywanie skarbów dziedzictwa południowej Małopolski” jest finansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, Poddziałanie 6.1.3 Rozwój instytucji kultury oraz udostępnianie dziedzictwa kulturowego, Typ projektu B (dokumentowanie, zachowanie i upowszechnianie dziedzictwa niematerialnego).