„Rara” 37 Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej

Prolog festiwalu , poniedziałek, 6 VII 2015, godz. 19.00, Lewocza (Słowacja) – kościół ewangelicki „Kantaty Nicolausa Bruhnsa”, Harmonia Sacra, dyr. Marcin Szelest

Świat muzyczny w roku 2015 obchodzi 350. rocznicę urodzin Nicolausa Bruhnsa (1665-1697), przedwcześnie zmarłego północnoniemieckiego organisty, skrzypka i kompozytora, ucznia słynnego Dietericha Buxtehudego, którego cykl kantat pasyjnych „Membra Jesu nostri” zabrzmiał podczas Starosądeckiego Festiwalu Muzyki Dawnej w roku 2014. Bruhns znany jest przede wszystkim jako twórca niezwykle barwnych i mozaikowych praeludiów organowych, ale równie ciekawa, a niezwykle rzadko prezentowana jest jego twórczość wokalno-instrumentalna, z której zachowało się dwanaście kantat będących apogeum religijnej twórczości północnoniemieckiej XVII wieku. W utworach tych uderza zarówno wspaniałe ujęcie tekstu w partiach wokalnych, jak i instrumentalna wirtuozeria.

Środa, 8 VII 2015, Stary Sącz, kościół św. Elżbiety (uroczysty koncert inauguracyjny)

„Muzyka z klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu”, Capella Viridimontana, dyr. Jerzy Markiewicz

Pierwsze współczesne wykonanie zachowanych utworów z repertuaru kapeli klasztoru kanoników regularnych z Żagania. Zbiór ponad sześćdziesięciu rękopisów, który po rozwiązaniu klasztoru w roku 1810 trafił do Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, a po II wojnie światowej znalazł się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, dobiero obecnie poddawany jest badaniom i opracowaniu. Znalazły się w nim zarówno kompozycje znanego osiemanstowiecznego twórcy Františka Xavera Brixiego i religijne kontrafaktury arii z oper berlińskiego kapelmistrza Carla Heinricha Grauna, jak i utwory do dziś niezidentyfikowanych autorów, znanych jedynie z nazwisk i być może związanych z Żaganiem. Wybór kompozycji ze zbiorów zapomnianej dolnośląskiej kapeli zabrzmi w premierowym wykonaniu znanego zielonogórskiego zespołu, który dziś kontynuuje bogatą tradycję muzyczną regionu.

Czwartek, 9 VII 2015, Stary Sącz, kościół Trójcy Św. przy klasztorze ss. klarysek

„Frakty z klasztoru Sióstr Klarysek w Starym Sączu”, Ensemble Hildebrandt 1719

Różnorodność dawnej praktyki muzycznej w klasztorze Sióstr Klarysek w Starym Sączu dokumentuje zachowany w klasztornej bibliotece zespół rękopisów, wśród których obok śpiewów chorałowych i prezentowanej na starosądeckim festiwalu w roku 2013 solowej muzyki na instrumenty klawiszowe znajdują się tzw. frakty, czyli utwory liturgiczne przeznaczone do śpiewu
z towarzyszeniem pozytywu, a często i skrzypiec. Ta specyficzna praktyka, możliwa dziś do hipotetycznego odtworzenia na podstawie zapisów źródłowych, nigdy nie była współcześnie prezentowana, chociaż w starosądeckim klasztorze kultywowano ją na szeroką skalę przez niemal cały wiek XVIII. Jej rekonstrukcja przy użyciu zabytkowego pozytywu z klasztoru Sióstr Klarysek będzie kolejnym etapem odkrywania i upowszechniania dawnej kultury muzycznej Starego Sącza, zawsze nierozerwalnie związanej z klasztorem.

Piątek, 10 VII 2015, Stary Sącz, kościół św. Elżbiety

„Libro di canzone francese”, Joanna Radziszewska – sopran, Margret Köll (Austria)- harfa, Liam Byrne (Wlk. Brytania) – viola da gamba,  Justyna Krusz – viola da gamba, Mateusz Kowalski – viola da gamba, Daniel Zorzano (meksyk) – violone, Anna Wiktoria Swoboda – lutnia, teorba, Marcin Szelest – organy, Andrzej Zawisza – klawesyn.

Barwna prezentacja niezwykłej muzyki z tajemniczego neapolitańskiego rękopisu spoczywającego dziś w British Library. Manuskrypt ten, sporządzony prawdopodobnie w młodzieńczych latach przez znanego później kompozytora Luigiego Rossiego, w pierwszej części zawiera antologię utworów instrumentalnych twórców neapolitańskich związanych z dworem słynnego Carla Gesualda da Venosa, w drugiej zaś kunsztowne wokalne monodie Claudia Monteverdiego i Jacopa Periego oraz niesłychanie wirtozowskie gambowe opracowania madrygałów, dokonane przez Oratia Bassaniego, nie bezpodstawnie zwanego przez współczesnych „della Viola”. W wykonaniu międzynarodowej plejady artystów utwory z Libro di canzone francese odsłonią bogactwo barw i emocji, przenosząc nas w świat włoskiego manieryzmu.

Sobota, 11 VII 2015, Stary Sącz, sala koncertowa w Sokole

„Zapomniane instrumenty dziewiętnastowiecznej Anglii”, Przemysław Wiśniewski – flet poprzeczny „Nicholson improved”, Katarzyna Drogosz – fortepian

Pomiędzy klasycznym fletem traverso i współczesnym fletem skonstruowanym przez Böhma „brakującym ogniwem” w historii instrumentu jest flet poprzeczny „ulepszony” przez angielskiego budowniczego fletów i wirtuoza Charlesa Nicholsona. Model ten cieszył się w dziewiętnastowiecznej Anglii dużą popularnością i był dla Theobalda Böhma ważnym źródłem inspiracji. Dziś na flecie Nicholsona gra zaledwie kilka osób na świecie, a nierozłącznie związanej z tym instrumentem muzyki próżno szukać w programach koncertów czy na płytach. Niewiele większym zainteresowaniem darzy się obecnie ówczesne angielskie modele fortepianu, odróżniające się od niemieckich rozwiązaniami technicznymi i kolorytem brzmienia. Przemysław Wiśniewski i Katarzyna Drogosz zaprezentują wirtuozowską muzykę fletową Charlesa Nicholsona i wizjonerskie utwory fortepianowe George’a Pinto na oryginanych instrumentach z epoki – po raz pierwszy w Polsce.

Koncert finałowy. Niedziela 12 VII 2015, Stary Sącz, kościół św. Elżbiety

Józef Kozłowski: „Requiem es-moll na śmierć Stanisława Augusta Poniatowskiego”, Capella Cracoviensis, dyr. Jan Tomasz Adamus

Wykształcony w Warszawie kompozytor Józef Kozłowski od roku 1787 był dyrektorem orkiestr i teatrów carskich w Petersburgu. W roku 1798 napisał Requiem es-moll na śmierć ostatniego króla Polski – dzieło wykonane po raz pierwszy w Petersburgu, ale następnie wielokrotnie wznawiane podczas różnych okazji, również w Polsce, a nawet wydane drukiem w Lipsku (1806). To wielkie dzieło o bogatej obsadzie wykonawczej, przeznaczone na głosy solowe, chór i dużych rozmiarów orkiestrę, do dzisiaj nie doczekało się współczesnego wydania. Bywa wykonywane w aranżacji na chór z organami, ale prezentacja zamykająca 37. Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej będzie premierowym wykonaniem w pełnej obsadzie według zachowanego w Berlinie autografu kompozytora i przy użyciu historycznego instrumentarium.