Zjazd Karpacki na Sądecczyźnie: spotkanie górali z sześciu krajów…

Przez trzy dni (od piątku do niedzieli, 28-30 września 2018) na Sądecczyźnie trwać będzie IV Karpacki Zjazd, nawiązujący do tradycji przedwojennych Zjazdów Góralskich i Świąt Gór. 80 lat temu w sierpniu 1938 r. takie wydarzenie miało miejsce w Nowym Sączu. Tym razem do naszego regionu przybyło ok. 200 gości z Czech, Rumunii, Słowacji, Węgier, Ukrainy i Polski. Są to górale, przedstawiciele różnych organizacji, stowarzyszeń, samorządów, zespołów ludowych i artyści. Podobnie jak przed wojną patronat honorowy nad IV Zjazdem Karpackim objął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.

W piątek, 29 września br., po południu,  na dziedzińcu Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu rozległa się „Karpacka pieśń trombity”. Na tych instrumentach i na rogu, podobnie jak osiem dekad wcześniej, zagrali: góral z Istebnej Józef Broda i przedstawiciele społeczności Hucułów z Iwanofrankowska na Ukrainie: Jurij Tafijczuk, Jarosław Lesiuk i Wasyl Stefluk. Rozległa się też wspólna pieśń. Wspomogła ich kapela zespołu Jakubkowianie z Łososiny Dolnej. I popłynęła ta wspaniała muzyka przez Kotlinę Sądecką, gdzieś daleko, w karpackie góry i doliny…

Uroczystego otwarcia zjazdu dokonali: prezes Zarządu Głównego Związku Podhalan Andrzej Skupień, członek Zarządu Województwa Małopolskiego Leszek Zegzda  i dyrektor MCK SOKÓŁ Antoni Malczak, który przypomniał tradycje przedwojennych Zjazdów Góralskich i Świąt Gór, w tym tego, które odbyło się w Nowym Sączu w roku 1938 i odbiło się szerokim echem w ówczesnej prasie.

– Inauguracja Święta Gór w Nowym Sączu miała miejsce na dziedzińcu zamku królewskiego Jagiellonów – przypomniał Antoni Malczak. –  Dzisiaj nie mamy zamku. Dlatego tę scenę odtworzyliśmy na dziedzińcu sądeckiej sokolni, obiektu również bardzo mocno wpisanego w historię naszego miasta i regionu.

Poseł Jan Duda odczytał specjalny list skierowany do uczestników spotkania przez ministra rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski, który obiecał wsparcie dla ludzi gospodarujących w górach. Jakby w odpowiedzi na to Andrzej Gąsienica-Makowski (były poseł, niegdyś też starosta tatrzański i działacz ZG Związku Podhalan) przeczytał rezolucję przyjętą przez uczestników zjazdu, w sprawie konieczności przygotowania rządowego projektu pomocy dla hodowli owiec, pasterstwa i rolnictwa na terenach górskich.

A potem  w sali im. Lucjana Lipińskiego gawędę na temat architektury pasterskich szałasów w Karpatach gwarą wygłosił zakopiańczyk Jan Karpiel-Bułecka – znany i ceniony architekt, znakomity muzyk i pieśniarz ludowy, znawca i miłośników folkloru góralskiego. Była to – bogato ilustrowana zdjęciami i grafiką – opowieść o szałasach i kolibach (kolybach) najróżniejszej konstrukcji oraz o ludziach, którzy je wznosili, by dawały schronienie pasterzom i owcom.

Wieczór w SOKOLE zwieńczył spektakl zatytułowany „Dusza Karpat”, muzyczna i poetycka opowieść o niezwykłych górach, które zamieszkuje wiele narodów, mających odrębną historię, kulturę, ale których jednak tak wiele łączyło i wciąż łączy, zwłaszcza przywiązanie do tradycji. Widowisko, oparte na tekstach ks. prof. Józefa Tischnera i ludowych pieśniach, przygotowali dr Stanisława Trebunia-Staszel i Krzysztof Trebunia-Tutka, wraz z góralskim zespołem Młode Podhale. Dobitnie zabrzmiały odtworzone ze starych nagrań słowa Księdza Dobrodzieja (związanego ze Starym Sączem i Podhalem) m.in. na temat mądrości i głupoty, miłości, duszy, dobroci i nienawiści, zachęcające do szukania zgody i porozumienia między ludźmi.

Dodajmy, że przed południem odbył się „prolog” zjazdu. W Wojkowej niedaleko Muszyny, tuż przy granicy ze Słowacją, w bacówce spotkało się kilkudziesięciu gazdów, którzy zajmują się hodowlą i wypasem owiec, wytwarzają wspaniałe sery. Tam też zapłonęła watra. Gości oprowadzał po swoich włościach gospodarz Włodzimierz Oleksy (przed laty burmistrz Muszyny). Później bacowie przyjechali do Rytra, gdzie spotkali się w Perle Południa, którą obrali uczestnicy spotkania na swój gościniec. Tam też późnym wieczorem uczestnicy kongresu spotkali się na wspólnej biesiadzie.

Z okazji IV Zjazdu została przygotowana wystawa fotograficzna, obrazująca przedwojenne spotkania Ludzi Gór. Można ją oglądać na dziedzińcu MCK SOKÓŁ.

Już jutro (niedziela) o godzinie 11:00 przy Ołtarzu Papieskim odbędzie się Msza św. w oprawie regionalnej. Koncert finałowy i przekazanie laski pasterskiej  o godzinie 12:30 (scena obok Ołtarza)

(PG)

Fot. Piotr Droździk