Z dziejów sądeckiej parafii

Nie da się z cała pewnością określić kiedy w Starym Sączu powstała pierwsza parafia. Prawdopodobnie miało to miejsce w pierwszej epoce po przyjęciu chrześcijaństwa, gdyż to właśnie wtedy w ważniejszych grodach zakładano pierwsze placówki duszpasterskie. Wnioskując z tego iż Sącz jest osadą sięgająca swoimi korzeniami do początków naszej państwowości, uznać można że parafia powstać tu mogła już w XI w. W tym też czasie prawdopodobnie wzniesiony został pierwszy kościół sądecki, Musiał on ulec zniszczeniu podczas najazdu tatarskiego (w latach 1259-60 lub 1287), a na jego miejscu stanęła nowa świątynia ufundowana przez św. Kingę. O fundacji poczynionej przez świątobliwą księżną świadczy też fakt wyboru na patronkę kościoła św. Elżbiety – ciotki św. Kingi

Pierwszym znanym z imienia proboszczem starosądeckim był niejaki Bogufał, zaufany kapelan św. Kingi. Świadectwa działalności kolejnych plebanów zachowane w najrozmaitszych aktach i dokumentach, są dowodem na prężne funkcjonowanie bogatej i często hojnie uposażonej parafii.

Świątynia wystawiona za czasów św. Kingi nie dotrwała do chwili obecnej. Zniszczył ją pożar w 1644 roku, po którym kościół został odbudowany przez klaryski. Szczególne zasługi położyła tu ksieni Anna Lipska, której herb Śreniawa i monogram widoczne są na zwornikach w prezbiterium. Niestety już w 1656 roku podczas potopu szwedzkiego, najeźdźcy zburzyli wieżę a także …’Szwedzi z Polakami heretykami i Żydami nieprzyjacielskim sposobem wdarłszy się do świątyni /pieniądze bractwa św.Anny/ ze skarbcem kościelnym, apartamentami bractwa porwali, a skrzynkę po wypróżnieniu pustą porzucili.’ 

Wieżę odbudowano w latach 80. XVII w, wtedy też kościół otrzymał nowe organy, dzwon oraz piękną dekorację tęczy – prawdopodobnie dzieło tego samego syncerza, który wykonał kunsztowną ambonę do kościoła klarysek. Nieco później, bo w latach 1693-94 ówczesny proboszcz ufundował nową ambonę oraz posąg Chrystusa u słupa (1700). Z tego samego stulecia pochodzą dostawione do nawy głównej kaplice i zakrystia.

Koniec XVII w to czas zaborów, czas kasaty klasztoru i wywiezienia z Sącza relikwii św. Kingi. Do odzyskania relikwii a także otwarcia na nowo klasztornego kościoła przyczynił się niemało proboszcz sądecki ks Marcin Fiutowski. Za jego czasów Sącz dwukrotnie dotknięty został olbrzymim pożarem z których pierwszy – w 1795 roku- strawił niemal całkowicie. Kościół ucierpiał równie mocno, jak i całe miasto, a zniszczeniu uległy wówczas między innymi akta i zabytkowe księgi. Tym razem doprowadzenie kościoła do porządku potrwało bardzo długo. Pobieżny remont zamknął się w latach 1829-42 i objął między innymi naprawę chóru, organów, wieży i ułożenie kamiennej posadzki, zaś solidniejsze zabezpieczenie i odnowienie grożącej już niemal zawaleniem się konstrukcji budynku przeprowadzono w latach 1879 – 81. W kolejnym dziesięcioleciu odrestaurowano ołtarz Matki Bożej i wykonano nową polichromię.

Dzisiejszy wygląd Kościoła pw. św Elżbiety to efekt remontu wnętrza, przeprowadzonego w roku 1960 oraz odnowienia wieży, dachów i elewacji w latach 1989 -1993.

Obecnie w Starym Sączu istnieją 2 parafie. Druga pw. Miłosierdzia Bożego, zlokalizowana jest na osiedlu Słonecznym i erygowana w 2009 r. Od 2003 r. trwa budowa kościoła parafialnego pod tym samym wezwaniem. Msze święte o nabożeństwa odbywają się we wzniesionej w 2004 r. Kaplicy Miłosierdzia Bożego.

źródło: Przewodnik Pielgrzyma, wyd. Ścieżki Wiary

fot.http://liskaokiem.blogspot.com/