Pozytywne efekty 500+

„Dwa lata z Rodziną 500+” – pod takim hasłem w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odbyła się konferencja, podsumowująca dwa lata funkcjonowania rządowego programu wspierającego rodziny.

Podczas konferencji „Dwa lata z Rodziną 500+” liczne grono prelegentów podsumowało 2-lecie funkcjonowania rządowego programu wsparcia dla rodzin.

– „Z programu korzysta 2 mln 400 tys. rodzin, ponad 3 mln 600 tys. dzieci. Największy udział wśród rodzin objętych wsparciem mają rodziny z dwójką dzieci. Ich odsetek wynosi 62 proc. w ogólnej strukturze rodzin korzystających. W praktyce jest to 1,5 mln rodzin” – powiedziała w trakcie rozpoczęcia konferencji minister Elżbieta Rafalska.

Jak zauważyła szefowa resortu rodziny, pracy i polityki społecznej, z programu korzysta ponad 536 tys. rodzin z jednym dzieckiem, spełniających kryterium dochodowe. Jest to 23 proc. rodzin pobierających świadczenie.

– „Przeszło jedna trzecia rodzin, które korzystają z programu „500 plus”, zamieszkuje gminy wiejskie, a co czwarta – gminę wiejsko-miejską. Do rodzin żyjących w tych gminach trafiło odpowiednio 33,5 proc. i 24,6 proc. świadczeń. Oznacza to, że do gmin wiejskich i dla gmin wiejsko-miejskich trafiło ponad 60 proc. wszystkich środków” – zaznaczyła minister Elżbieta Rafalska.

Do mierzalnych efektów wprowadzenia programu „Rodzina 500 plus” szefowa resortu rodziny zaliczyła wzrost liczby urodzeń, podając, że w 2017 roku urodziło się ponad 403 tys. dzieci.

– „To jest znacznie więcej niż prognozowaliśmy w ocenie skutków regulacji i jednocześnie więcej niż pokazywały prognozy GUS” – powiedziała minister Elżbieta Rafalska.

Wiele uwagi szefowa resortu poświęciła również redukcji ubóstwa i przywróceniu rodzinom należnej im godności.

– „Poza tymi aspektami ograniczenia ubóstwa, o tym już wiemy, znaczącego ograniczenia skrajnego ubóstwa (…) Rodziny nie mówią o tym aspekcie takim materialnym, one po prostu odczuwają ten efekt, ale bardzo dużo rodzin mówi o tym aspekcie godnościowym. Mówią, że dla nich to jest ważne, że one stanęły na własnych nogach, że podniosły czoło, że przestaliśmy stygmatyzować, że odetykietowaliśmy patrzenie i ocenianie rodziny wielodzietnej, że to jest dla nich olbrzymia wartość” – zauważyła minister Elżbieta Rafalska.

Konferencja została podzielona na trzy panele. Pierwszy z nich dotyczył wpływu rządowego programu „Rodzina 500 plus” na sytuację materialną rodzin.

Jako pierwszy głos w tej części konferencji zabrał dr hab. Marek Rymsza, koordynator sekcji „Polityka społeczna, rodzina” w Narodowej Radzie Rozwoju i jednocześnie doradca Prezydenta RP. W swoim wystąpieniu podkreślił, że program „Rodzina 500 plus” jest właściwie pomyślany jako narzędzie redukcji ubóstwa.

Kolejne wystąpienie wygłosił prof. UW dr hab. Ryszard Szarfenberg. Zdaniem tego prelegenta, program „Rodzina 500 plus” sukcesywnie ogranicza zjawisko ubóstwa. Profesor sformułował też dwie zasady sprawiedliwości rodzinnej. Chodzi o zasadę priorytetu i zasadę kierunku. Zasada priorytetu zakłada, że dobrobyt wszystkich rodzin z dziećmi jest ważny, ale największą wagę ma dobrobyt rodzin z dziećmi w najgorszym położeniu. Zasada kierunku mówi zaś o tym, że nierówności i ubóstwo szans rozwojowych dzieci powinny być jak najmniejsze.

Pierwszy panel konferencji „Dwa lata z Rodziną 500+” zakończyło wystąpienie  Elżbiety Rahnefeld, burmistrz Sztychlingowej. W zarządzanej przez nią ponad 5-tysięcznej, popegeerowskiej gminie po wprowadzeniu programu „Rodzina 500 plus” poziom życia rodzin wyraźnie się poprawił. Znacząco zmalała skala ubóstwa. Dzięki 500+ wystąpił też spory spadek liczby korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.

Drugi panel konferencji został poświęcony wpływowi programu „Rodzina 500 plus” na sytuację demograficzną. Pierwsze wystąpienie w tej części konferencji wygłosił prof. UŁ dr hab. Piotr Szukalski,który poinformował, że w ostatnich latach w Polsce rodzi się więcej dzieci niż przewidywał GUS. Dodał, że wyższy przyrost dzietności zanotowano bardziej w miastach niż w małych miejscowościach i wsiach. Jak twierdzi prof. Szukalski, z tego też powodu należy się zastanowić, czy kolejne rozwiązania z zakresu polityki rodzinnej nie należy kierować właśnie do mieszkańców mniejszych miast i wsi.

Kolejne wystąpienie wygłosiła wiceprezes Głównego Urzędu Statystycznego Grażyna Marciniak, która przyznała, że w 2017 roku urodziło się więcej dzieci niż rok wcześniej. Zastrzegła jednak, że trudno jest jednoznacznie ocenić wpływ programu „500 plus” na kształtowanie się sytuacji demograficznej.

– „Przeobrażenia demograficzne są procesami długoletnimi. Można jednak przypuszczać, że zanotowany wzrost liczby urodzeń stanowi skumulowany efekt działań prorodzinnych oraz poprawy sytuacji na rynku pracy” – mówiła wiceprezes GUS.

Jak dodała, „Wzrosła płodność kobiet w starszym wieku, co może świadczyć o realizacji odraczanych zamierzeń prokreacyjnych”

Na temat wpływu programu „Rodzina 500 plus” na sytuację demograficzną wypowiedział się również Wojciech Ziętkowski, burmistrz Środy Wielkopolskiej. Zdaniem samorządowca, wprowadzenie programu „Rodzina 500 plus” dało rodzinom poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego, a tym samym możliwość podjęcia decyzji o powiększeniu rodziny.

Podczas trzeciego panelu konferencji, który dotyczył wpływu programu „Rodzina 500 plus” na jakość życia rodzin, jako pierwsza zabrała głos szefowa Zespołu Badań Społeczno-Politycznych CBOS Beata Roguska. Zdaniem prelegentki, wsparcie z programu „Rodzina 500 plus” w opinii wielu ankietowanych pozwoliło na zainwestowanie w rozwój dzieci, np. dzięki możliwości zapisania ich na dodatkowe zajęcia.

O podniesieniu jakości życia rodzin dzięki programowi „Rodzina 500 plus” w swoim wystąpieniu mówiła również wicewojewoda wielkopolski Marlena Maląg. Jej zdaniem, program „Rodzina 500 plus” przyniósł rodzinom większe bezpieczeństwo ekonomiczne. Wicewojewoda Marlena Maląg omówiła działania na rzecz rodzin w Wielkopolsce. Zaprezentowała też liczne inicjatywy, podejmowane zarówno przez wojewódzką administrację rządową, jak i jednostki samorządu terytorialnego.

Pozytywne efekty programu „Rodzina 500 plus” dostrzegł również prezydent Stalowej Woli Lucjusz Nadbereżny. Jego zdaniem, wsparcie z rządowego programu „Rodzina 500 plus” zapewnia polskim rodzinom nie tylko większe bezpieczeństwo ekonomicznie, ale również przywróca należną im godność. W imieniu własnym i samorządowców skierował pod adresem minister Elżbiety Rafalskiej wyrazy uznania dla prowadzonych działań na rzecz rodzin.

Rządowym programem „Rodzina 500 plus” – według danych na koniec stycznia br. – zostało objętych 3,684 mln dzieci do 18 lat, wychowujących się w 2,413 mln rodzin. Na wsi świadczenie wychowawcze trafia do 1,287 mln dzieci. W gminach miejskich z pomocy korzysta ponad 1,433 mln dzieci. Pozostałe 0,915 mln to dzieci z gmin miejsko–wiejskich. Od początku funkcjonowania programu do rodzin trafiło już w sumie 42,62 mld zł.

Według danych na koniec stycznia 2018 roku 53 proc. rodzin otrzymuje świadczenie wychowawcze po uwzględnieniu kryterium dochodowego na pierwsze lub jedyne dziecko – to 1,32 mln dzieci (725,7 tys.  z nich to jedynacy).

MPiPS