Czy wiecie, że Anton Menger – ojciec Carla Mengera – był burmistrzem Starego Sącza?

Czy wiecie, że Anton Menger – ojciec Carla Mengera – był burmistrzem Starego Sącza? Działalność ojca wybitnego ekonomisty może być nieco szokująca jednak takie były ówczesne realia starosądeckiej polityki.

I połowa XIX wieku charakteryzowała się germanizacją ziem polskich, także w zaborze austriackim. Nie ma się co oszukiwać, że także po to do Galicji przybył Anton Menger, który był lojalnym poddanym cesarza. W takim też nastroju Menger przybył do miasta nad Popradem.W 1827 r. objął rządy w Starym Sączu jako burmistrz. Był pierwszym obcokrajowcem na tym urzędzie. Można przypuszczać, że zgłosił się na tę funkcję. Ogłaszano publiczny konkurs na takie urzędy. Od zgłaszających się wymagano znajomości języka niemieckiego, a kandydaci na burmistrza, czy syndyka składali w gubernium egzamin ze znajomości przepisów administracyjnych i prawasądowego. Menger zastąpił Wincentego Rudnickiego, starosądeckiego urzędnika. Razem z funkcją burmistrza, Anton objął urząd wspomnianego syndyka.Menger narzucił starosądeczanom język niemiecki w urzędzie, nawet w rozmowach. Robił to – jak zapisał Henryk Barycz – „okazując na każdym kroku głęboką nienawiść do wszystkiego, co polskie”. Niestety dał się poznać jako aferzysta.

Miał przywłaszczyć sobie publiczne pieniądze i doprowadzić budżet miasta do ruiny. Zniknęły pieniądze przeznaczone na wodociąg, opłaty sądowe, budowę studni. Nie znamy stosunku Mengera do powstania listopadowego, które w tym czasie toczyło się w Królestwie Polskim. Drugie ważne wydarzenie – epidemia cholery – nie przysparza mu chluby. Mianowicie w 1831 r. „przytulił” pieniądze przeznaczone na pomoc ofiarom epidemii. A to już był prawdziwy skandal…Generalnie starosądeczanie mieli go dosyć. W 1833 r. został publicznie oskarżony o przywłaszczenie środków publicznych, a jego urzędowanie zostało zawieszone.

Żeby Antona – jeszcze wówczas kawalera – nie pozbawiać środków do życia, zostawiono mu część pensji. Z niej ściągano należytości na rzecz starosądeckiego magistratu. „I tak nie wypłacił się miastu w całości” – zapisał prof. Barycz. Menger nie zapisał się dobrze w historii Starego Sącza. Rozpoczął erę obcokrajowców na urzędzie burmistrzowskim. Czy Austriak spokorniał po „wypadkach starosądeckich”? Czy może małżeństwo zmieniło jego usposobienie? Tego się nie dowiemy. Jednak to nie koniec obecności Mengera na Sądecczyźnie. Więcej już wkrótce.

Oprac. Łukasz Połomski

fot. Plan Starego Sącza z 1847 r. – 276 Stadt Alt Sandec [Stary Sącz] slavisch Stary Sandecz sammt Vorstadt Cyganowice und Colonie Neudörfel in Galizien Sandecer Kreis, Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/280/0/13.1/2686