100 milionów euro na walkę z zanieczyszczeniem powietrza w Małopolsce

Ponad 400 milionów euro z funduszy unijnych trafi w województwie małopolskim w latach 2015-2020 na niskoemisyjny rozwój, w tym inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE), efektywność energetyczną i transport miejski. Blisko jedna czwarta tej kwoty przeznaczona zostanie na ochronę powietrza i modernizację ponad 26 tysięcy źródeł ciepła. O wykorzystaniu środków unijnych podczas debaty „Fundusze europejskie dla zrównoważonego rozwoju w regionach – województwo małopolskie” rozmawiać będą przedstawiciele organizacji pozarządowych i samorządu. Wydarzenie odbędzie się 7 grudnia 2015 r. w hotelu Campanile przy ul. Św. Tomasza 34 w Krakowie.

Brudne powietrze to jeden z największych problemów, z jakimi boryka się obecnie Małopolska. Kraków jest trzecim najbardziej zanieczyszczonym miastem w Europie – powiedziała Małgorzata Małochleb z Polskiej Zielonej Sieci. – Wymiana ogrzewania w budynkach, inwestycje w odnawialne źródła energii, efektywność energetyczną i niskoemisyjny transport realizowane dzięki funduszom europejskim pomogą w walce z niską jakością powietrza.

Jak czytamy w raporcie dotyczącym wdrażania funduszy unijnych przygotowanym przez organizacje pozarządowe, województwo małopolskie przeznaczy na wsparcie gospodarki niskoemisyjnej i zieloną energetykę ok. 404 mln euro. To zaledwie 19,5% środków otrzymanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i wynik daleki od osiąganego przez liderów w tym zakresie. Rekordzista – województwo śląskie przeznacza na ten cel blisko 32% środków z EFRR, czyli ponad jedną trzecią więcej. W Małopolsce unijne pieniądze trafią na inwestycje w niskoemisyjny transport miejski (140 mln euro), odnawialne źródła energii (65 mln euro), efektywność energetyczną budynków (96 mln euro) oraz ochronę powietrza (100 mln euro).

Autorzy raportu krytykują zaplanowany przez władze województwa podział środków europejskich. Zwracają m.in. uwagę na to, że na poprawę efektywności energetycznej budynków publicznych przeznaczone zostało 70 milionów euro – jest kwota niemal trzykrotnie wyższa niż w przypadku budynków mieszkalnych, na które dedykowane zostało tylko 26 mln. Stało się tak pomimo dostrzeżenia w Regionalnym Programie Operacyjnym potencjału inwestycji w modernizację energetyczną nie tylko w zakresie oszczędności energii, ale również walki z ubóstwem energetycznym. Eksperci z organizacji pozarządowych krytykują również to, że blisko połowa – 30 z 65 milionów euro przeznaczonych na OZE wykorzystanych zostanie przez operatorów sieci dystrybucyjnych na modernizację sieci oraz przyłączeń. Bezpośrednio na inwestycje w odnawialne źródła energii trafi jedynie 35 milionów euro.

Analizując to, jak w województwie małopolskim wykorzystywane będą fundusze unijne nie sposób pominąć dopuszczenia wsparcia dla wymiany starych źródeł ciepła na nowe piece węglowe– powiedziała Julia Krzyszkowska, ekspertka ds. funduszy europejskich CEE Bankwatch Network i Polskiej Zielonej Sieci. – Subsydiowanie spalania węgla, nawet w bardzo efektywnych instalacjach, jest sprzeczne z duchem funduszy unijnych przeznaczonych na niskoemisyjny rozwój, a z perspektywy walki o poprawę jakości powietrza można określić je mianem co najwyżej półśrodka. Zamiast wykorzystać unikalną szansę, jaką dają środki unijne i wspierać stosowanie czystych źródeł ciepła, w Małopolsce pieniądze publiczne wydawane będą na brudne technologie.

Debata pt. „Fundusze europejskie dla zrównoważonego rozwoju w regionach – województwo małopolskie” odbędzie się w poniedziałek, 7 grudnia 2015 r., w  hotelu Campanile przy ul. Św. Tomasza 34 w Krakowie (początek o godzinie 11:00). Podczas spotkania przedstawiciele organizacji pozarządowych zaprezentują raport analizujący i oceniający zapisy dokumentów uszczegóławiających do Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) 2014-2020 dla województwa małopolskiego w zakresie odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej i transportu, a także adaptacji do zmian klimatu, ochrony przyrody i edukacji ekologicznej oraz gospodarki odpadami. Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego przedstawią natomiast aktualny kształt dokumentów uszczegóławiających oraz stan procesu wdrażania RPO. Odbędzie się również dyskusja dotycząca dalszego udziału organizacji pozarządowych we wdrażaniu Regionalnego Programu Operacyjnego. Organizatorem wydarzenia jest Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.

fot. KRKnews